|
Pliva - Liječenje nesanice - nastavak
Psihoterapijske metode koje se najviše rabe za poremećaje spavanja jesu:
suportivna psihoterapija,
tehnike relaksacije,
kognitivno-bihevioralna terapija,
autogeni trening,
hipnoza (11).
Psihofarmaci koji se rabe u tretmanu nesanice jesu hipnotici. Oni olakšavaju uspavljivanje i omogućuju spavanje. To su prije svega:
barbiturati,
glutetimid,
kloral-hidrat,
benzodiazepini
i nebenzodiazepinski lijekovi
te melatonin (12).
Kao hipnotici primjenjuju se i drugi lijekovi sa sedirajućim djelovanjem, antidepresivi (inhibitori ponovne pohrane serotonina, triciklički antidepresivi),
antipsihotici (većinom noviji, atipični antipsihotici),
neki antiepileptici te
različiti biljni pripravci.
Mehanizam djelovanja hipnotika modulacija je i pojačanje GABAergičkog sustava, blokada histaminskih H1-receptora, stimulacija melatoninskih receptora te blokada serotoninskih (5-HT2A) i oreksinskih (hipokretinskih) receptora (12).
Klasifikacija hipnotika slijedi njihov osnovni mehanizam djelovanja.
GABAergički hipnotici subenzodiazepinski i nebenzodiazepinski lijekovi.
Benzodiazepini su puni agonisti GABA-A benzodiazepinskih receptora
flurazepam,
nitrazepam,
midazolam,
oksazepam,
lorazepam,
triazolam.
Nebenzodiazepini (tzv. Z-hipnotici) parcijalni su agonisti ovih receptora
zolpidem,
zaleplon,
zopiklon.
Melatoninski hipnotici jesu melatonin (koji dolazi u oblicima s momentanim i produljenim oslobađanjem), ramelteon, taksimelteon.
Serotoninski hipnotici jesu antidepresivi koji pokazuju sedirajući učinak:
trazodon,
doksepin,
mirtazapin,
amitriptilin,
paroksetin
Od atipičnih antipsihotika najizraženije hipnotsko djelovanje imaju
kvetiapin
olanzapin
a od tipičnih
promazin
Antiepileptici s hipnotskim učinkom jesu
gabapentin,
tiagabid,
topiramat
Antihistaminici
difenilhidramin,
dimenhidrinat
rabe se kao alternativni ili adjuvantni hipnotici (12).
Biljni preparati, kao što su oni na bazi valerijane (katkad u kombinaciji s ekstraktom hmelja), pokazali su se učinkovitima u nekim oblicima poremećaja spavanja.
Svi hipnotici trebali bi se rabiti u ograničenu trajanju ili intermitentno.
Za liječenje sindroma nemirnih nogu i periodičnih pokreta nogu paralelno s benzodiazepinima rabe se dopaminergički agonisti (pramipeksol, pergolid, ropinirol). Kod narkolepsije se primjenjuju metilfenidat, modafinil i deksamfetamin, a za simptom katapleksije triciklički antidepresivi (amitriptilin) te serotoninergički antidepresivi (fluoksetin) (3).
Ostali oblici liječenja obuhvaćaju različite postupke.
Kod apneje u spavanju dolaze u obzir operativni postupci (uklanjanje limfatičnog tkiva u dišnom putu, ispravljanje devijacija nosnog septuma i sl.) te primjena aparata koji omogućuje ravnomjerno upuhivanje zraka (engl. continuous positive airway pressure – CPAP).
Kod centralne apneje rabe se lijekovi koji stimuliraju ventilaciju (acetalomid i teofilin) (3).
|