Naučite me/nas arapski jezik! - Mala škola arapskog

[Blaise]

Smo zaspali?

[obelix]

Baš!

Ajde, dajte osnove arapskog please! Adura? Shady?

[Nemruth Dagi]

dečki i cure, ovog proljeća kao i uvijek nosi se
ubrzo samo z e l e n o

no ne zbog arapskog miljea

već zbog WHITE ORANGE and GREEN

i još samo malo i eto nam St. Patricks day


slonše -tko razumije

[Adura]

obelix kaže:
Baš!

Ajde, dajte osnove arapskog please! Adura? Shady?

Evo virnuo sam na topic....

Osnove huuuuu

To nesto kao 'mala skola gitare' , pa se rasprede do 10 strana o osnovama muzicke teorije , a da ne govorim o arapskom , posebice nekim gramatickim pravilima kojih nema u nasem...a tek o izgovoru( )

Nego javnem se kasnije pa da pokusam sto je krace moguce dati neke osnove

[Adura]

Hmmm

Ok ova tema je veoma siroka, mnogo sira nego 'skola gitare' , tako da cisto sumnjam da cu uspjeti sve pohvatati u ovome svemu.No da pokusam.

Prije svega mali uvod o istocnim jezicima, narocito semitskim, pa zatim mali fokus na sjeverno arapski,odnosno klasicni arapski (knjizevni jezik), pa nesto da napisem o narjecjima.

I dan danas postoji zbrka oko klasifikacije jezika ali u sustini vecina istocnih jezika se dijele na dvije osnovne grane:hemitske i semitske. Arapski jezik spada u semitske jezike.

Podjela hemitskih jezika bi izgledala ovako:
1.zapadno hemitske jezici(libijsko berberski s kanarskim)
2. istocno hemitski()
a) eritejski (nisko kushitski)
b) agau(visoko kushitski)
3.staro egipatsko koptski

No ovdje ima i drugacijih podjela pa «Brockhaus»(leksikon) veli da ima pet grupa:
a)berberska i to sa jezicima:taureshki,kabilski,šilhiški,zenega,zenets ki
b)kušitska i to sa jezicima: beduaje,saho,afar,galla,somali,bilin, agau(hamir,kvara) i kafa;
c) hamitska sa sudanskom , a sa jezikom huasa
d)nilotska , s jezicima:masai,ndorobbo,bari,mandari,šir, kuku, kakvak, fudalu, nijambara ,liggi
e)hamitsko – bošmanska ,s jezikom :1 hotentotskim.

Podjela semitskih jezika bi izgledala:
i. Istocni (akadski , odnosno asirski i babilonski)
ii. Sjeverno zapadni (ili sjeverni).....
a) kananejski
1. hebrejski
2. fenicki(s nastavkom u punskom i neopunskom)
3. ugaritski(tj jezik grada Ugarita odno Ras Šamse)
4. maobitski(natpis Mese,kralja Maoba, oko 830 pne)
b) aramejski (staro aramejski) gdje spadaju
1. jaudi(poznat s natpisom Zenžirliju u sjevernoj Siriji m uz sredine 8 vijeka pne)
2. carski aramejski (tj. iz doba perzijske vlasti)
3. aramejski iz Elefantine
4. biblijski aramejski
Zapadno aramejski :
5. judejsko – aramejski
6. palestinsko kršcanski
7. nabatejski
8. palmirenski
Istocno aramejski
9. sirijski(iz Edese)
10. aramejski Babilonskog Talmuda
11. mandejski

Sjeverni aramejski jezik sacuvao je samo tri oblasti:izmedju jezera Urmije i Vana;u oblasti Tur Abdina i sjeverno od Mosula.
iii. Jugozapadni (južni) semitski
a) etiopski jezici , i to : mrtvi:
1. gez; i živi
2. amharski
3. tigraj
4. tigre
5. harari
6. gurage
7. gafat
8. argobba
b) Južno – arapski jezici:
1. Epigrafski:
minejski (po prijestonici Ma'in),qatabanski,ausanski,hadrameutski i sebejski
2. Savremeni južno arapski dijalekti :šhauri,soqotri,mahri,bota-hari,harsusi.
c) Sjeverno arapski jezici
1. epigrafski
lihyanski (iz Al-'Ula s pocetka nove ere);tamudski (iz istog mjesta , zatim u Tajmi na putu za Mada´inu-Salih, u Tebuckoj Sarri, u Hayberu i Dzavfu;jedan od tamudskih natpisa potjece iz 106.god pne ,ali Tamude spominje vec asirijski vladar Sargon(vladao 721-705 pne) ;sefavijski (iz podrucja planine sefa , jugoistocno od Damaska u Siriji)

[Adura]

Khm

Nakon ovog malog pregleda hemitskih i semitskih fukusiracemo se na iskljucivo klasicni arapski jezik ; nesto reci o njemu u njegovoj evoluciji i o njegovim narjecjima.

Sjeverni arapski jezik, inace poznat kao klasicni je onaj kojim se i danas govori.Prema nekim autorima(Marcis) ovaj jezik je zajednicki pjesnicki jezik (koji se nije upotrebljavao kao govorni) , a bazira se na govorima Nedžda i Hidžaza,a narocito na dijalektu plemena Kurejsh.Zatim je na njega izvršio snažan uticaj Kur'ana , a potom znacajnu ulogu odigralo je miješanje arapski plemena pri kasnijim expanzijama islamske teritorije u prvim stoljecima Islama.
Prema Sujutiju u osnovi arapskog književnog jezika su elementi iz govora arapskih plemena : Kajs ,Tamim i Asad u prvom redu, zatim iz plemena Hudajl, i naizad iz dijelova plemena Kinane i Tajje.Normalno ovaj puritanizam arapskih gramaticara i leksikografa nije se mogao u cjelosti održati pa su postepeno u književni arapski jezik prodirali i utjecaji arapskih dijalekata.Ipak, izmedju svih tadašnjih dijalekata pobjedu je izvojevao dijalekt Kurejša ,s jedne strane iz vjersko , politicko ekonomskih razloga, a sa druge strane zbog posebnih karakteristika toga govora(bogatstvo rijecnika, a posebice osobnost toga govora u usmenom predanju, gdje veliku ulogu u kanonizaciji igra sam kur'anski stil ->kako u pogledu ucvršcivanja položaja tog narjecja , kako u vezi sa njegovim daljnjim formiranjem, razvojem,širenjem i održavanjem sve do današnjih dana.)

Osim istaknutog utjecaja kur'anskog jezika na formiranje arapskog književnog jezika , od posebnog znacaja je uopce pojava Islama i razvoj arapskog društva , žirenje vidika, i razvoj nauke.Sve ovo je imalo ucinka na oblikovanje samog jezika ; njegove semantike ,stilistike,vokabulara i drugih jezickih karakteristika.
Od dolaska na vlast dinastije Abasija znacajan utjecaj na jezik izvršili su sve mnogobrojniji i tješnji dodiri sa pripadnicima drugih naroda i njihovim kulturama(Perzijanscima , Grcima, Hindusima).
U vezi sa novonastalim prilikama , od pojave islama pa dalje, se stvaraju nove rijeci putem derivacije , konteminacije, ili figurativnom upotrebom , ili primanjem stranih rijeci.Dolazi i do promjene znacenja (ili gubitka znacenja) , ili pak do izbacivanje iz upotrebe, odnosno zastarijevanja nekih rijeci.

Arapski klasicni jezik ne samo da je dolazio u dodir sa drugim semitskim jezicima, vec je mnoge od njih potisnuo ili potpuno zamjenio u nekim oblastima.Tako je neznatno suzio podrucje južno-arapskog na jugu Arabije i u Jemenu.Na sjeveru je došao u dodir sa armejskim u Siriji,Libanu i Iraku, ali ga je sveo danas na samo nekoliko jezickih otocica.Nešto duže se održao(bar kao i crkveni i naucni) sirijski jezik , kao što je i slucaj sa koptskim jezikom u Egiptu.Velikim dijelom potisnuti su i drugi jezici hamitske grupe u sjevernoj Africi.Arapski je (pored španskog) viže od sedam stoljeca vladao i u Španiji (711-1492), ali je iz nje totalno potisnut ostavivši doduše tragove u vokabularu španskog jezika , a preko njega ,kao i drugim putevima, i u mnogim europejskim jezicima.Arapski je prodro daleko prema centralnoj Africi ,utjecuci na mnoge jezike (Hausa),a narocito preko Sudana pa sve do Zanzibara(Sauheli).Narocito je njegov uticaj bio jak , na sjeveru , na turski jezik, a na istoku , na perzijski , pa na urdu i cak i na malejski u Indoneziji.U Perziji je bilo arapskih manjina , ali one su naposljetku u potpunosti iranizirane.Medjutim na sjeveroistoku, u nekim oblastima Sovjetskog saveza(na jugu prema Perziji i Afganistanu),u Uzbekistanu i dr. i dan danas nalazimo na ocuvanje arapske dijalekte.Arapskim jezikom danas govori oko 180 milona ljudi na povšini vecoj od 14 miliona km2.

Arapski jezik je nastao ,po svoj prilici , na arapskom poluostrvu za koji se pretpostavlja da je bio pradomovina svih Semita.Za arapski je karakteristicno sljedece:njegov samostalan razvoj i privremena odvojenost od ostalih jezika;usljed cega je on :1) najbolje sacuvao presemitske glasove, dok je posebno razvijao i neke glasove koji ne postoje u ostalim semitskim jezicima.2) od svih tih jezika ima najrazvijeniju morfologiju (nepravilni plurali , masdari i sl.) i sintaksu; 3) ima najbogatiji vokabular medju svim semitskim jezicima (sinonimija i sl.)

Arapski jezik medju svim semitskim jezicima ima najviše korijena (više od 10 000,od kojih je preko 6500 trilera),kao i najveci broj pojedinih rijeci.On posjeduje vecinu korijena koje posjeduju ostali semitski jezici, ali one koji ovi drugi nemaju.Osim toga arapski se odlikuje izvanrednim bogatsvom sinonima (za lava 500 naziva, lisucu 200 naziva, za med više od 80 naziva, za sablju najmanje 1000 naziva ; nesrecu više od 400 naziva ;tako isto nalazimo sinonime po najmanje 20-30 za pojmove :kiša,vjetar,svjetlo,tmina,kamen,voda,bunar, deva(u vezi nje je Hammer sakupio ni manje ni više do 5644 naziva,odnosno broja rijeci).I neki pridjevi imaju velik broj sinonima ,:dug,kratak,darežljiv,škrt, hrabar,plašljiv itd....

[Adura]

Osim Kur'anskog jezika – kome je osnova govor Kurejšija,kao temelje arapskog književnog jezika , navodi se i predislamska poezija, te tzv. «opcearapski beduinski jezik», nastao vec u prvom stoljecu islamske ere, usljed ekpanzije arapske moci i stvaranja novih naselja u kojima su se miješali raznorazni pripadnici razlicitih arapskih plemena.

Nesto malo o arapskim dijalektima

Podatke o osobinama pojedinih arapskih dijalekata u doba oko pojave Islama nalazimo rasute u djelima iz književnosti,historije ,gramatike i dr. Te osobenosti ocitavaju se u fonetici ,derivaciji, morfologiji i sl.Mnoge od takvih promjenjenih dijalektralnih rijeci ušle su vremenom u književni jezik, te se u njemu udomacile.Neki podaci , pak, o tim starim arapskim dijalektima mogu se naci na osnovu raznih(sedam, odnosno deset) citanja Kur'ana, koji sadrži , pored osnove govora plemena Kurejš, i izvjesne osobnosti iz spomenutihm za klasicni jezik mjerodavnih plemena: Kinana, Asadm HudajlmHabba, Benu Sa´d i Taqif.
Arapski historicari i drugi ucenjaci dijele sva arapska plemena u njihovoj pradomovini Arabiji , u predislamsko doba , na odnovu dvije skupine:
Južnu
I
Kahtanoviciu Jemenu , porijeklom od Kahtana(po Bibliji Jaktan)
On se smatra praocem :
1)Himjerita(koji su vladali u Jemenu a medju koje se ubrajaju: Sakasik,Ša´bijjun, Benu-r-Rejjan,Kuda`a,Abdu-Šams
2)Kahlenovici /potomci koji su vladali djelovima Jemena i okolne pustinje.Njihovi ogranci su plemena: Hamedan,Ezd,Tajj,Mazhidž
3(Tabebi`a(vladari Jemena)
4)Lahmidi (vladari Hire) , Gasanovici (vladari Sirije).
II
Adnanovici – ili Ismailovici, ili Mudarovici, ili Me`addovici, a nazvani su tako po svom praocu Adnanu , koji potjece od Ismaila , sina Ibrahimova.
Adnanov sin je Ma´add(po kome se naziva ova skupina),Pod grupa sjeverno arapskih plemena Nizar nazvana je po istoimenom Ma`addovom sinu.Od Nizara granaju se plemena :Rebi`a ,Mudari.Dalji ogranci plemena Rubi`a: Benu-Esed ,Abdul-Kajs,Aneze,Bekr,Taglib,Va`il,Erakim,Du´el , i mnogi drugi.
Plemena Mudar granaju se na dvije velike grane:
a)Kajsu-Ajlan koji se racva u ogranke :
1)gatafan,od koga poticu : Begid,Abs i Zubijan
2)Sulejm ;od koga poticu : Buhsa i Hevazin.
b)druga grana plemena Mudar je Ilkas, ciji su potomci :Tamim,Huzejl,Esad,Kinana.Od ogranaka Kinana je Kurejš.Od Kurejša zatim poticu : Džumeh,Sehm,Adijj,Muhzum,Tejm,Zehra,Abdu-d-darm,Esedu bin Abdu-l'Uzza i Abdu-Menaf.Od Abdu Menafa su :Abdu šems,Neufel,Muttalib i Hašim.Od Hašima su : Muhammed s.a.v.s. i Abasovici(Abasije), a od Abd-Šemsa sz Umejevici(Umejade)


Ok -> rekoh, da napravim neki mali uvod u temu.

[obelix]

Samo nastavi Adura!

[Adura]

Haaa

Kontao sam gdi da nadjem arapska slova na netu,a da to bude koliko toliko interaktivno.

Evo jedne fine stranice(treba vam flash player) o arapskom pismu i slovima.

http://www.arabacademy.com/download/...trochange5.swf

(kliknite slovo, gledajte kak se pise, i pogledajte sta znaci ...tako sto se predje mishem preko onog "information" na desnom donjem dijelu prezentacije)
Kasnije se vrnem na temu pa pokusam pojasniti neka pravila u tome svemu, mada je sad (na XP-u posebice) moguce da sam kompjuter 'spaja' slova.

Kasnije, kad uhvatim vremena pojasnim izgovor, a mozda i nadjem na netu negdje gdje to ima da se cuje.Naime ,postoje izgovori slova kojih nema na nasem, pa je malo tesko to 'teoretski' objasniti.

A onda ide dio vezan za tvorbu rijeci (iz korijena,odnosno posebice pojasnjenja za trilere) zatim neka pravila(sva ne bi mogao napisati........) u tome.Kasnije pokusam pojasniti neke osnove gramatike (imenice, zamjenice, glagole)..Koliko mognem krace.

Malo prestihajte i ovu stranicu

http://www.arabacademy.com/

[Adura]

Evo i audio

http://www.arabic2000.com/arabic/alphabet.html

P.S. treba ce vam mensecini Real Player.

[rambi]

Adura

[Adura]

Hmmm

Transkripcija arapskog nije univerzalna , al vecina podrzava njemacki standard(ZGMB) , no kako svaka nacija i jezik imaju specificne izgovore nekih slova cesto je transkripcija na neki nacin nacionalizovana(npr kod nas se koriste nasa slova đ,dž,š)

Ali niti jedna transkripcija nije u sustini istinska, odnosno doslovna, a prije ce biti da joj je cilj sama fonetika.Sto se tice fonetike kanim se posvetiti tom pitanju nesto kasnije.

Za sada bitno je reci nesto u vezi sa pisanjem arapskog.Naime vecina arapskih slova ima cetiri oblika ,ovisno o mjestu na kom se slovo nalazi pa imamo oblike na: pocetku, sredini i kraju rijeci, kao i samostalne oblike.

Tabela koju je oblix dao na prethodnoj strani pisana je samo za jedan oblik slova, i to onaj samostalan.


Na ovoj stranici se nalazi prikaz oblika slova , u ovisnosti o poziciji..

http://www.infosearchpoint.com/display/Arabic_alphabet

[Adura]

Hmmm vezano za transkripciju ja cu koristiti kombinovani stil:englesko, srpsko-hrvatski(bosanski), + neki dodaci za neka specificna slova.

Preuzeto iz engleskog dijela transkripcije "th","dh","kh","gh","y"(cita se kao j ili nekad kao i)
Od naseg je preuzeto "đ","š"
Od drugih su preuzeta slova "ş","ţ"(ili bilo koja koja imaju tacku iznad ili ispod naseg slova)

Ovo sto gledate je Adurina transkripcija


rb.........arapski......naziv......trans........vr ijednost
1......... ا......... alif......... a......... 1
2......... ب......... bā......... b......... 2
3......... ت......... tā......... t......... 400
4......... ث......... tā......... th......... 500
5......... ج......... džim.........đ......... 3
6......... ح......... hā......... h......... 8
7......... خ......... hā......... kh......... 600
8......... د......... dāl......... d......... 4
9......... ذ......... dāl......... dh......... 700
10......... ر......... rā......... r......... 200
11......... ز......... zā......... z......... 7
12......... س......... sīn......... s......... 60
13......... ش......... šīn......... š......... 300
14......... ص......... şād......... ş......... 90
15......... ض......... dād......... d......... 800
16......... ط......... ţā......... ţ......... 9
17......... ظ......... zā......... z......... 900
18......... ع......... ´ajn.........´......... 70
19......... غ......... gajn.........gh......... 1000
20......... ف......... fā......... f......... 80
21......... ق......... qāf......... q......... 100
22......... ك......... kāf......... k......... 20
23......... ل......... lām......... l......... 30
24......... م......... mīm......... m......... 40
25......... ن......... nun......... n......... 50
26......... ه......... hā......... h......... 5
27......... و......... wāw.........v......... 6
28......... ى......... yā......... y......... 10

[Adura]

Eh sad...

Arapski jezik je kao i svi ostali konsonantni jezik.U svojim pocetcima uopste nije imao samoglasnike(u pismu), nesto slicno kao i ostali semitski jezici.

Medjutim vremenom(oko 7 vijeka) se pojavila potreba za pisanjem samoglasnika tako da imamo:


alfa;............... Ime;............... Transkript
َ............... fatha....... a
ُ.............. damma.... u
ِ ...............kasra........i


Udvajanje samoglasnika "n" je u ranom arapskom jeziku oznacavalo imenicu, ili rod.
No vremenom je ovo pravilo zamjenjeno , i standandizirano , pa se udvajanje , odnosno tacnije nunacija vrsi na sljedeci nacin sa sljedecim znakovima.


alfa;............... Ime;............... Transkript
ً...............fathatam(dvije fathe jedna ispod druge).............an
ٌ...............dammatan(dvije damme...jedna prema gore jedna prema dole) ..........un
ٍ ..............kasratan(dvije kasre jedna ispod druge).................in

[Adura]

Eh sad...

Udvajanje konsonanata(samoglasnika) se naziva geminizacija.

Vrsi se tako sto se stavi znak shade iznad nekog slova...

Znak za shadu je


alfa______Ime______Transkript
ّ______ shada______-(uduplano slovo iznad kojeg stoji shada)

[Adura]

I josh

Nekada se stavlja sukun , znak za pauzu (mirovanje) iznad nekog znaka.
Logicno kod tog znaka se 'miruje'(zastaje)

sukun se pise kao 'krug' iznad slova na kojem se "miruje".

[Adura]

Hmmm oko Alifa , odnosno koristenja istog moracu poduze da pisem, jer je ovdje bitna gramatika....č

Nego da napravimo jedan primjer

(sad cemo uzeti parsifalom prijer, suru Ilhas)

[Adura]

قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ 1

اللَّهُ الصَّمَدُ 2

لَمْ يَلِدْ وَلَمْ يُولَدْ 3

وَلَمْ يَكُن لَّهُ كُفُوًا أَحَدٌ 4





Cita se s desna na lijevo.....



قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ 1


قُلْ = Kul

هُوَ= huv(a)

اللَّهُ= a<- llahu

أَحَدٌ= ahad



اللَّهُ الصَّمَدُ 2


اللَّهُ= Allahu(s)
الصَّمَدُ = s-amad(u)

لَمْ يَلِدْ وَلَمْ يُولَدْ 3

لَمْ =le(a)m
يَلِدْ =jalid
وَلَمْ =ve(a)' lem
يُولَدْ =ju(i)le(a)d


وَلَمْ يَكُن لَّهُ كُفُوًا أَحَدٌ 4

وَلَمْ =va' lem
يَكُن = jakkun
لَّهُ = le(a)hu
كُفُوًا =kufuw(vv) e(a)n
أَحَدٌ= ahad(u)


Ovi znaci u zagradi su oni koji trebaju doslovno da se citaju tako, medjutim u nasem jeziku se koristi ono "e" umjeto "a"....Tako se umjesto Muhammad kaze Muhammed...pa ja pisem Muhamme(a)d

Prevod
قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ 1
Reci: "On je Allah – jedan!
اللَّهُ الصَّمَدُ 2
Allah je Utočište svakom!
لَمْ يَلِدْ وَلَمْ يُولَدْ 3
Nije rodio i rođen nije,
وَلَمْ يَكُن لَّهُ كُفُوًا أَحَدٌ 4
i niko Mu ravan nije!"

[Adura]

Na sljedecoj lekciji cu obraditi detaljnije fonetiku, jer je ona veoma vazna u izgovori i transkripciji.

Pokusam uci i u detaljnije analize ortografije, sa jednim pogledom na historiju razvitka modernog arapskog jezika (koji poprima karakteristike perzijskog , posebice u pisanju slova kojih nema u arapskom )

[Shady]

Ok. Moju napomena polaznicima ovog kursa,
da stogo paze kada ih Adura uči finesama arapske interpunkcije i pravopisa,
budući da iste nije savladao ni u maternjem jeziku.